De kruispoort was een stadspoort in Haarlem. Toen de Spanjaarden Haarlem aanvielen in het jaar 1573 besloten de Haarlemmers de oude stadspoort op te blazen. Het opblazen van de poort was een slimme strategie, zo konden de Spanjaarden Haarlem niet binnenkomen en konden ze dus ook niet Haarlem veroveren. Ze bouwden de poort weer op nieuw op in hetzelfde jaar. Toen de poort was opgeblazen werd er een tijdelijke kruispoort gebouwd in het ‘Waaigat’. Nu is dat de Nassaustraat.

Het is misschien leuk om te weten dat op de plek waar de kruispoort vroeger zat, nu een bed en breakfast zit die is vernoemd naar de oude kruispoort.

Op het hoogtepunt had Haarlem 12 stadspoorten, daarvan bestaat er nu nog een, de Amsterdamse poort. De kruispoort die toen inmiddels weer was opgebouwd werd in 1593 afgebroken omdat de stad moest worden uitgebreid in noordelijke richting. Als vervanger voor de kruispoort staat er nu de Nieuwpoort, oftewel de Haarlemse stadspoort.

Een stadspoort gaf vroeger veel veiligheid en status aan de stad, vaak geven ze de loop van oude landwegen aan. Om indruk te maken op bezoekers van de stad zijn ze vaak prachtig versierd.

Vroeger moesten Haarlemmers verplicht om de beurt de wacht lopen. Ook moesten ze elk jaar verplicht helpen aan de bouw en onderhoud van de stadsmuren.